Ας μιλήσουμε για τις δεικτικές αντωνυμίες με τρόπο κατανοητό για παιδιά!
Τι είναι οι δεικτικές αντωνυμίες;
Φαντάσου ότι δείχνεις κάτι με το δάχτυλό σου. Οι δεικτικές αντωνυμίες είναι σαν μικρά "δάχτυλα" σε λέξεις! Τις χρησιμοποιούμε για να "δείξουμε" πρόσωπα, ζώα, πράγματα ή καταστάσεις, χωρίς να χρειάζεται να πούμε το όνομά τους. Είναι σαν να λέμε "αυτό εκεί!", "εκείνο το...", "τούτο εδώ!".
Οι δεικτικές αντωνυμίες είναι:
-
Αυτός, αυτή, αυτό: Για κάτι που είναι κοντά μας.
- Παράδειγμα: Αυτό το μήλο είναι κόκκινο. (Αυτό δείχνει το μήλο που είναι κοντά μου).
- Παράδειγμα: Αυτή η καρέκλα είναι άνετη.
- Παράδειγμα: Κοίτα αυτόν τον σκύλο!
-
Εκείνος, εκείνη, εκείνο: Για κάτι που είναι μακριά μας.
- Παράδειγμα: Εκείνο το σπίτι είναι πολύ ψηλό. (Εκείνο δείχνει το σπίτι που είναι μακριά μου).
- Παράδειγμα: Βλέπεις εκείνη την γατούλα;
- Παράδειγμα: Εκείνος ο κύριος φοράει καπέλο.
-
Τούτος, τούτη, τούτο: (Λιγότερο συχνό) Για κάτι που είναι πολύ κοντά μας, σαν να το ακουμπάμε σχεδόν.
- Παράδειγμα: Τούτο το μολύβι είναι δικό μου! (Το κρατάω στο χέρι μου).
- Παράδειγμα: Τούτη η τσάντα είναι βαριά!
- Παράδειγμα: Τούτος ο δρόμος είναι γεμάτος λακκούβες.
-
Τέτοιος, τέτοια, τέτοιο: Για να δείξουμε το είδος ή την ποιότητα.
- Παράδειγμα: Θέλω τέτοιο παγωτό! (Δείχνω το είδος του παγωτού).
- Παράδειγμα: Δεν έχω ξαναδεί τέτοια ομορφιά!
- Παράδειγμα: Τέτοιον καιρό είχαμε και πέρυσι.
-
Τόσος, τόση, τόσο: Για να δείξουμε ποσότητα.
- Παράδειγμα: Δεν χρειάζομαι τόση ζάχαρη.
- Παράδειγμα: Που πήγαν τόσοι άνθρωποι;
- Παράδειγμα: Έφαγε τόσο φαγητό!
Πώς αλλάζουν (κλίνονται) οι δεικτικές αντωνυμίες;
Όπως και τα ονόματα (ουσιαστικά), οι δεικτικές αντωνυμίες αλλάζουν λίγο τη μορφή τους ανάλογα με:
- Το γένος: Αρσενικό (αυτός, εκείνος), θηλυκό (αυτή, εκείνη), ουδέτερο (αυτό, εκείνο).
- Τον αριθμό: Ενικός (ένα - αυτός), πληθυντικός (πολλά - αυτοί).
- Την πτώση: Ονομαστική (ποιος; τι; - αυτός), γενική (τίνος; - αυτού), αιτιατική (ποιον; τι; - αυτόν), κλητική (εσύ! - - ).
Παράδειγμα (αυτός, αυτή, αυτό):
| Πτώση | Αρσενικό (Ενικός) | Θηλυκό (Ενικός) | Ουδέτερο (Ενικός) | Αρσενικό (Πληθυντικός) | Θηλυκό (Πληθυντικός) | Ουδέτερο (Πληθυντικός) |
| Ονομαστική | αυτός | αυτή | αυτό | αυτοί | αυτές | αυτά |
| Γενική | αυτού | αυτής | αυτού | αυτών | αυτών | αυτών |
| Αιτιατική | αυτόν | αυτήν | αυτό | αυτούς | αυτές | αυτά |
| Κλητική | - | - | - | - | - | - |
(Το ίδιο ισχύει και για τις εκείνος, εκείνη, εκείνο, τούτος, τούτη, τούτο, τέτοιος, τέτοια, τέτοιο, και τόσος, τόση, τόσο, απλά θα δεις μικρές διαφορές στις καταλήξεις.)
Παιχνίδι!
- Δείξε διάφορα αντικείμενα γύρω σου και πες: "Αυτό είναι...", "Εκείνο είναι...".
- Κρύψε ένα αντικείμενο και ζήτησε από κάποιον να το βρει λέγοντας: "Είναι εκείνο κάτω από το τραπέζι;".
- Ζωγραφίστε κάτι και περιγραψτε το χρησιμοποιωντας δεικτικες αντωνυμίες.
Με λίγη εξάσκηση, οι δεικτικές αντωνυμίες θα γίνουν παιχνιδάκι!
